Trong khoảnh khắc tiễn biệt, di ảnh người đã khuất là biểu tượng hiện hữu của tình thân, là cầu nối cuối cùng giữa hai thế giới. Vậy, ai là người cầm di ảnh người mất trong đám tang theo đúng phong tục truyền thống Việt Nam? Tại sao vị trí này lại mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc và những quy tắc về vai vế gia đình được áp dụng như thế nào? Cùng Bồng Lai Viên tìm hiểu chi tiết về trọng trách thiêng liêng này, những lưu ý quan trọng và cách chu toàn nghi lễ để người thân an lòng về cõi vĩnh hằng.

Ý nghĩa tâm linh của việc cầm di ảnh trong đám tang

Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, việc cầm di ảnh người đã khuất trong đám tang không đơn thuần chỉ là một nghi thức mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Khác với bát hương (thường đại diện cho linh hồn và là vật dẫn lối chính), di ảnh mang ý nghĩa về sự hiện diện hình bóng, giúp người thân có thể nhìn thấy và cảm nhận được sự hiện hữu của người mất trong những khoảnh khắc cuối cùng. Người cầm di ảnh trong đoàn đưa tang được xem là người dẫn đường cho linh hồn, thể hiện mong muốn của gia đình rằng người đã khuất sẽ không lạc lối trên con đường về cõi vĩnh hằng.

Theo quan niệm dân gian, người cầm di ảnh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nghi lễ tang ma. Họ không chỉ là người đại diện cho gia đình thực hiện nghi thức tiễn biệt mà còn được xem như người dẫn đường cho linh hồn người mất. Việc chọn ai là người cầm di ảnh người mất thường được quyết định dựa trên vai vế và mối quan hệ trong gia đình, thường là con trai trưởng hoặc người thân có vị trí quan trọng nhất trong dòng tộc.

Xem thêm: Ai là người cầm bát hương trong đám tang? Ý nghĩa & lưu ý quan trọng

Ai là người cầm di ảnh người mất

Trong nghi thức tang lễ truyền thống của người Việt, việc xác định ai là người cầm di ảnh người mất luôn tuân theo những quy tắc rõ ràng về thứ bậc huyết thống và vai vế trong gia đình, nhằm đảm bảo sự trang nghiêm và đúng lễ nghĩa.

Quy tắc theo vai vế gia đình

Theo phong tục phổ biến, người có quyền và nghĩa vụ cầm bát hương (lư hương) thường được ưu tiên hàng đầu và giao cho con trai trưởng của người quá cố. Bát hương được coi là nơi linh hồn tạm ngự, là sợi dây kết nối chính giữa cõi trần và cõi âm. Người con trai trưởng (hoặc cháu đích tôn nếu con trai trưởng không còn) sẽ đi ở vị trí đầu tiên trong đoàn đưa tang, với ý nghĩa dẫn lối linh hồn người thân về nơi an nghỉ cuối cùng, một vai trò mang tính chủ tang, thể hiện sự báo hiếu và kế thừa gia phong.

Trong khi đó, vị trí cầm di ảnh người mất cũng rất quan trọng, nhưng thường đi ngay phía sau người cầm bát hương trong đoàn. Nếu con trai trưởng đã đảm nhiệm việc cầm bát hương, thì người cầm di ảnh sẽ là người có vai vế tiếp theo trong gia đình và có quan hệ huyết thống gần gũi với người đã khuất như con trai thứ, con gái trưởng, cháu nội, cháu ngoại.

Trường hợp đặc biệt

Trong thực tế, có nhiều tình huống đặc biệt khiến việc chọn ai là người cầm di ảnh người mất trở nên phức tạp hơn. Khi người mất không có con trai, gia đình có thể linh hoạt chọn con gái lớn hoặc cháu trai trưởng. Đối với trường hợp người mất trẻ tuổi chưa lập gia đình, cha mẹ hoặc anh chị em ruột sẽ là người đảm nhận nhiệm vụ này. 

Trong trường hợp cả con trai lẫn con gái trưởng đều không thể đảm nhiệm, vai trò cầm di ảnh có thể được chuyển giao cho cháu đích tôn (con của con trai trưởng), hoặc thậm chí là con rể trưởng ở một số vùng miền, tùy theo sự đồng thuận của gia đình và phong tục địa phương. Đôi khi, một người đàn ông có vai vế gần gũi trong dòng họ như chú, bác (là em trai của người đã khuất) cũng có thể được xem xét để chu toàn nghi lễ, đảm bảo không gian tang lễ được diễn ra trọn vẹn và trang trọng.

Những lưu ý khi cầm di ảnh người mất

Dù ai là người cầm di ảnh người mất trong đám tang đi chăng nữa, thì người đảm nhận trọng trách này cần hiểu rõ đây không chỉ là nghi thức đơn thuần mà còn mang ý nghĩa tâm linh vô cùng sâu sắc. Vì vậy, quá trình cầm di ảnh cần được thực hiện một cách cẩn trọng, thành kính và đúng lễ nghi để tránh những điều không may mắn, đồng thời thể hiện sự trọn vẹn lễ nghĩa.

Khi thực hiện nghi thức cầm di ảnh trong đám tang, người thực hiện cần đặc biệt chú ý đến cách cầm và giữ di ảnh. Di ảnh nên được giữ ở vị trí ngang tầm ngực, hai tay nâng đỡ cẩn thận để thể hiện sự tôn kính. Tuyệt đối tránh để di ảnh nghiêng ngả hoặc hướng xuống đất, vì theo quan niệm dân gian, điều này có thể mang lại điều không may mắn. Nhiều gia đình còn sử dụng khăn trắng sạch sẽ lót tay khi cầm di ảnh để thể hiện sự trang nghiêm.

Ngoài ra, theo một số quan niệm tâm linh, người đang có tang (trong vòng 3 năm từ một tang lễ khác) hoặc phụ nữ có thai thường được khuyên tránh đảm nhiệm việc cầm di ảnh. Tương tự, những người đang gặp vận hạn, ốm đau hoặc có tâm trạng không ổn định cũng nên được thay thế bởi người khác để đảm bảo năng lượng tích cực và sự bình an cho nghi lễ. Vị trí của người cầm di ảnh trong đoàn đưa tang thường là ngay phía sau người cầm bát hương và phía trước linh cữu, duy trì một khoảng cách phù hợp để đảm bảo sự trang trọng và thuận tiện cho việc di chuyển của toàn bộ đoàn.

Việc chọn đúng ai là người cầm di ảnh không chỉ thể hiện sự tôn kính với người đã khuất mà còn góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa gia đình. Hy vọng qua những chia sẻ chi tiết từ Bồng Lai Viên, bạn đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa tâm linh, thứ tự huyết thống và những lưu ý quan trọng khi cầm di ảnh trong tang lễ. Nếu gia đình bạn đang có nhu cầu chọn mua đất nghĩa trang hoặc cần được tư vấn tận tâm về nơi an nghỉ cho người thân, đừng ngần ngại liên hệ với Bồng Lai Viên để được tư vấn ngay nhé!

Tham khảo thêm:

• Tại sao không để nước mắt rơi vào người mất?
• Hướng dẫn cách đốt vàng mã cho người âm
• Có nên xây mộ trước? Lý do nên mua đất thay vì xây sẵn