Người sắp chết chảy nước mắt – hiện tượng tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại khiến nhiều người không khỏi băn khoăn và xúc động. Phải chăng đây là biểu hiện cảm xúc cuối cùng, là sự nuối tiếc chưa nói thành lời, hay chỉ đơn giản là phản ứng sinh học của cơ thể trong giai đoạn hấp hối? Bài viết dưới đây của Bồng Lai Viên sẽ lý giải hiện tượng này dưới cả góc độ tâm linh và y học, đồng thời giúp bạn hiểu rõ hơn tại sao người chết lại chảy nước mắt ngay cả khi sự sống đã dừng lại.

Người sắp chết chảy nước mắt – hiện tượng thường gặp

Trong nhiều trường hợp, người thân chứng kiến người sắp chết chảy nước mắt mà không khỏi nghẹn lòng. Giọt lệ nơi khóe mắt của người cận kề sinh tử khiến người ở lại day dứt, lo lắng và trăn trở. Nhiều người đặt ra câu hỏi: Tại sao người sắp chết chảy nước mắt? Đây là biểu hiện cảm xúc, một phản xạ tự nhiên hay là điềm báo điều gì sâu xa? Không chỉ lúc hấp hối, một số trường hợp còn ghi nhận người chết lại chảy nước mắt ngay sau khi đã ngừng thở. Điều này càng khiến gia đình hoang mang, không biết đó là hiện tượng sinh lý bình thường hay có liên quan đến yếu tố tâm linh.

Người sắp chết chảy nước mắt

Tại sao người sắp chết chảy nước mắt?

Hiện tượng người sắp chết chảy nước mắt không còn quá xa lạ, nhưng lại khiến nhiều người không khỏi băn khoăn. Đây chỉ đơn thuần là một phản ứng sinh lý? Hay nó hàm chứa điều gì sâu xa, thậm chí mang tính điềm báo? Cùng Bồng Lai Viên phân tích dưới hai góc nhìn phổ biến: y học và tâm linh.

Góc nhìn tâm linh

Từ xa xưa, trong quan niệm dân gian và các hệ thống tín ngưỡng Á Đông, hiện tượng người sắp chết chảy nước mắt không đơn thuần là phản ứng sinh học, mà còn ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nước mắt ở khoảnh khắc cận kề sinh tử thường được xem như lời tiễn biệt cuối cùng, một sự giã từ âm thầm nhưng đầy xúc động của linh hồn trước khi rời khỏi thế gian.

Nhiều người tin rằng, lúc sắp qua đời, thần thức của con người vẫn còn tỉnh táo đôi phần và cảm nhận rõ ràng được sự hiện diện của người thân, nỗi luyến tiếc cuộc đời, hoặc thậm chí những điều còn dang dở. Những cảm xúc mãnh liệt đó có thể được thể hiện qua giọt nước mắt, như một cách giao tiếp cuối cùng giữa linh hồn và thế giới hữu hình. Đây cũng là lý do khiến nhiều người thân cảm thấy nghẹn ngào khi tận mắt chứng kiến người chết chảy nước mắt – như thể người mất vẫn đang cảm nhận, vẫn đang lưu luyến cuộc sống và những người yêu thương.

Trong Phật giáo và nhiều truyền thống tâm linh khác, nước mắt nơi cận tử đôi khi còn được xem là biểu hiện của sự thức tỉnh – khi linh hồn trở nên thanh tịnh và buông bỏ được mọi phiền lụy trần thế. Giọt lệ cuối cùng có thể là sự hối hận, sự từ bi, hay thậm chí là sự giải thoát. Theo đó, tại sao người chết lại chảy nước mắt không phải là câu hỏi đáng sợ, mà là một thông điệp nhắc nhở người sống cần biết trân trọng sự sống và tích đức hành thiện để chuẩn bị cho một kiếp sau tốt đẹp hơn. Dưới góc nhìn tâm linh, nước mắt của người sắp mất không phải điều ngẫu nhiên. Đó là lời nhắn nhủ thầm lặng, là sự kết nối cuối cùng giữa hai thế giới – nơi mà cảm xúc, tâm nguyện và niềm tin vượt lên trên mọi giới hạn của thân xác.

Hiện tượng người sắp chết chảy nước mắt không đơn thuần là phản ứng sinh học

Góc nhìn y học

Từ góc độ khoa học, hiện tượng người sắp chết chảy nước mắt được xem là một phản ứng sinh lý tự nhiên khi cơ thể đang trải qua quá trình hấp hối – giai đoạn chuyển tiếp cuối cùng giữa sự sống và cái chết. Dưới đây là những lý giải cụ thể từ y học:

Hoạt động thần kinh và tuyến lệ chưa ngừng hoàn toàn

Khi cơ thể bước vào trạng thái suy kiệt hoàn toàn, các cơ quan lần lượt ngừng hoạt động, nhưng không phải tất cả đều dừng cùng lúc. Trên thực tế, có những chức năng tự động – như nhịp thở, phản xạ nuốt hoặc tiết dịch – vẫn tiếp tục trong một khoảng thời gian ngắn sau khi ý thức đã mờ dần.

Tuyến lệ là bộ phận thuộc hệ thần kinh tự chủ, có chức năng sản xuất nước mắt để giữ ẩm và bảo vệ mắt. Khi não bộ vẫn còn hoạt động yếu ớt, dù chỉ là ở mức tối thiểu, tuyến lệ có thể tiếp tục tiết nước mắt – đặc biệt khi có kích thích từ bên ngoài như ánh sáng mạnh, gió, hoặc tiếp xúc cơ học (tay người thân vuốt mắt, lau mặt...). Đây là cơ sở sinh học lý giải tại sao người chết lại chảy nước mắt ngay cả sau khi tim ngừng đập một thời gian ngắn.

Thêm vào đó, trong nhiều trường hợp, người hấp hối vẫn có thể cảm nhận được môi trường xung quanh, mặc dù không thể phản ứng bằng lời nói hay cử động. Những cảm xúc dồn nén cuối cùng, kết hợp với hoạt động sót lại của hệ thần kinh, có thể kích thích tuyến lệ hoạt động như một phản xạ cuối đời – để rồi nước mắt rơi xuống như một cách tiễn biệt trần thế đầy xúc động. Hiện tượng này không hiếm gặp trong thực tế, và thường được các bác sĩ, y tá chứng kiến ở những bệnh nhân giai đoạn cuối. Tuy nhiên, đối với người thân, khoảnh khắc người sắp chết chảy nước mắt luôn khiến họ cảm thấy đau lòng, vì họ tin rằng đó là giọt lệ của sự tiếc nuối, tình cảm hoặc lời từ biệt chưa kịp nói ra.

Hoạt động thần kinh và tuyến lệ của người mất chưa ngừng hoàn toàn

Phản xạ cảm xúc tiềm thức

Một lý do sâu xa giải thích tại sao người sắp chết chảy nước mắt chính là phản xạ cảm xúc xuất phát từ tiềm thức. Khi một người bước đến ngưỡng cuối cùng của sự sống, họ có thể không còn khả năng nói chuyện hay cử động rõ ràng, nhưng tâm trí vẫn có thể lưu giữ cảm xúc – đặc biệt là nỗi đau, sự tiếc nuối, hoặc tình cảm dành cho những người thân yêu. Những cảm xúc này, dù không được biểu đạt bằng lời nói, vẫn có thể biểu lộ qua nước mắt như một phản ứng tiềm thức cuối cùng của cơ thể.

Nhiều nghiên cứu y học và tâm lý học hiện đại cho thấy, con người dù trong trạng thái hôn mê sâu hoặc hấp hối vẫn có thể cảm nhận được âm thanh, sự đụng chạm và tình cảm xung quanh. Khi người thân nắm tay, gọi tên hoặc bày tỏ tình cảm, tiềm thức của người sắp mất có thể được đánh thức, từ đó tạo ra phản ứng cảm xúc mạnh mẽ. Và nước mắt – dù chỉ là vài giọt – có thể chính là minh chứng cho sự xúc động âm thầm đó.

Một số bác sĩ chuyên chăm sóc bệnh nhân giai đoạn cuối còn gọi đây là “giọt lệ vĩnh biệt” – thể hiện sự kết nối cảm xúc cuối cùng giữa người sắp rời xa cõi đời và những người ở lại. Chính điều này cũng lý giải phần nào tại sao người chết lại chảy nước mắt, bởi đó có thể là tàn dư của phản xạ tình cảm chưa kịp phai mờ khi sự sống vừa chấm dứt.

Một lý do sâu xa giải thích tại sao người sắp chết chảy nước mắt chính là phản xạ cảm xúc xuất phát từ tiềm thứ

Tác động của thiếu oxy lên não và hệ thần kinh

Một trong những nguyên nhân sinh học quan trọng giúp giải thích tại sao người sắp chết chảy nước mắt chính là do hiện tượng thiếu oxy lên não trong giai đoạn cuối đời. Khi cơ thể bước vào trạng thái hấp hối, hoạt động tuần hoàn và hô hấp dần suy yếu, khiến lượng oxy cung cấp cho não bộ và hệ thần kinh trung ương giảm nghiêm trọng. Sự thiếu hụt này dẫn đến tình trạng rối loạn chức năng ở các vùng não điều khiển cảm xúc, phản xạ và hoạt động của tuyến lệ.

Não bộ là cơ quan cực kỳ nhạy cảm với sự suy giảm oxy. Chỉ sau vài phút thiếu oxy, các tế bào thần kinh đã bắt đầu tổn thương và hoạt động không còn kiểm soát được. Trong giai đoạn cận tử, những tín hiệu truyền dẫn trong não có thể trở nên bất ổn, kích thích các phản xạ tự phát như rung cơ, co giật nhẹ, hoặc tiết nước mắt. Đây là lý do vì sao nhiều người trong giai đoạn cuối đời dù bất động, hôn mê, vẫn có thể rơi nước mắt – một phản ứng sinh lý cuối cùng của não bộ khi bị ảnh hưởng bởi thiếu oxy.

Ngoài ra, khi hệ thần kinh bị tổn thương do thiếu oxy, nó cũng có thể kích hoạt tuyến lệ tiết nước một cách tự động, không hoàn toàn do cảm xúc điều khiển. Điều này lý giải phần nào tại sao người chết lại chảy nước mắt, nhất là trong những phút cuối cùng khi sự sống chỉ còn duy trì mong manh, hệ thần kinh trung ương vẫn gửi đi những tín hiệu cuối cùng trước khi hoàn toàn ngừng hoạt động.

Lí do người sắp chết chảy nước mắt chính là do hiện tượng thiếu oxy lên não

Tác dụng phụ của thuốc hoặc điều trị y tế

Một yếu tố khác có thể lý giải tại sao người sắp chết chảy nước mắt đến từ chính các loại thuốc hoặc phương pháp điều trị được sử dụng trong giai đoạn cuối đời. Nhiều bệnh nhân trong tình trạng hấp hối được chỉ định dùng thuốc giảm đau mạnh như morphin, thuốc an thần, hoặc các loại thuốc hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn. Những loại thuốc này tuy có tác dụng kiểm soát cơn đau và duy trì sự ổn định tạm thời cho cơ thể, nhưng đồng thời cũng gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, trong đó có việc kích thích tuyến lệ hoạt động bất thường.

Một số loại thuốc tác động đến hệ thần kinh trung ương có thể làm tăng sự nhạy cảm ở vùng điều khiển cảm xúc và phản xạ nước mắt. Khi đó, người bệnh có thể rơi vào trạng thái vừa hôn mê, vừa tiết nước mắt không kiểm soát. Đây là phản ứng sinh lý phổ biến và không nhất thiết phản ánh trạng thái cảm xúc buồn đau, nhưng lại dễ khiến người thân xung quanh liên tưởng đến sự nuối tiếc hay dằn vặt của người sắp lìa đời.

Ngoài ra, một số phương pháp điều trị kéo dài như truyền dịch, thở máy hoặc hồi sức  tích cực cũng có thể làm mất cân bằng nội môi trong cơ thể, gây áp lực lên các tuyến nội tiết và thần kinh, từ đó dẫn đến hiện tượng tiết nước mắt một cách bất thường. Đây là một trong những lý do khiến nhiều người thắc mắc tại sao người chết lại chảy nước mắt sau quá trình điều trị dài ngày trong bệnh viện.

Dưới góc nhìn y học, nước mắt trong hoàn cảnh này không hoàn toàn mang ý nghĩa tâm linh mà có thể chỉ là hậu quả tự nhiên của tác động thuốc và rối loạn chức năng cơ thể trong giai đoạn cuối cùng. Tuy nhiên, nó vẫn được người sống nhìn nhận như một tín hiệu xúc động, đầy cảm thương và kết nối tinh thần giữa hai cõi sinh – tử.

Tác dụng phụ của thuốc có thể khiến người sắp mất chảy nước mắt

Rối loạn chức năng thần kinh thực vật

Một nguyên nhân mang tính sinh lý sâu hơn giúp lý giải tại sao người sắp chết chảy nước mắt là do rối loạn chức năng thần kinh thực vật – hệ thống thần kinh kiểm soát các hoạt động không ý thức của cơ thể như nhịp tim, tiêu hóa, tiết dịch, và đặc biệt là hoạt động của tuyến lệ.

Khi một người bước vào giai đoạn hấp hối, chức năng điều phối của hệ thần kinh thực vật bắt đầu suy giảm nghiêm trọng do ảnh hưởng của bệnh lý, thiếu oxy hoặc suy đa cơ quan. Sự mất cân bằng này dẫn đến rối loạn trong kiểm soát tuyến lệ, khiến nước mắt chảy ra một cách vô thức, không phụ thuộc vào cảm xúc hay nhận thức của người bệnh. Hiện tượng này có thể xảy ra ngay cả khi người bệnh đang trong trạng thái hôn mê sâu hoặc gần như không còn phản ứng.

Bên cạnh đó, sự hỗn loạn của tín hiệu thần kinh cuối đời còn làm xuất hiện các phản ứng “sinh tồn” cuối cùng của cơ thể, trong đó có việc kích thích tiết dịch – bao gồm nước mắt, nước miếng hoặc đờm nhớt. Đây là lý do khiến nhiều người tận mắt chứng kiến khoảnh khắc trút hơi thở cuối cùng vẫn thắc mắc tại sao người chết lại chảy nước mắt, dù tưởng chừng như tất cả hoạt động sinh lý đã ngưng lại.

Từ góc độ khoa học, nước mắt lúc cận tử không hẳn là biểu hiện của cảm xúc, mà là hậu quả của sự rối loạn chức năng thần kinh sâu bên trong. Tuy nhiên, cảm nhận của người sống lại hoàn toàn khác – bởi hình ảnh người sắp qua đời rơi lệ thường khơi gợi cảm giác xúc động mạnh, khiến khoảnh khắc chia ly càng thêm thiêng liêng và đầy tính nhân văn.

Rối loạn chức năng thần kinh thực vật

Hiện tượng này có đáng lo không? Nên làm gì khi gặp?

Khi chứng kiến người sắp chết chảy nước mắt, nhiều người không khỏi bối rối, lo lắng và thậm chí sợ hãi. Tuy nhiên, từ góc nhìn khoa học lẫn tâm linh, đây không phải là hiện tượng bất thường hay mang điềm báo xấu như một số người vẫn nghĩ. Đó có thể đơn giản là phản ứng sinh học cuối cùng của cơ thể, hoặc là dấu hiệu cho thấy linh hồn vẫn còn cảm nhận được sự hiện diện và tình cảm của người thân trước khi từ giã cõi đời.

Nếu bạn từng đặt câu hỏi tại sao người chết lại chảy nước mắt, thì câu trả lời đôi khi nằm ở chính tình cảm sâu sắc giữa người sống và người sắp mất. Những giọt nước mắt ấy có thể là sự phản ánh của tình thân, nỗi tiếc nuối, hoặc thậm chí là lời cảm ơn thầm lặng. Điều quan trọng không phải là lo sợ, mà là nên biết cách ứng xử sao cho trọn nghĩa trọn tình trong thời khắc thiêng liêng ấy.

Khi gặp hiện tượng này, bạn nên giữ cho không gian xung quanh thật yên tĩnh, ấm áp và đầy sự yêu thương. Nếu có thể, hãy nắm tay người sắp lìa xa, nói lời yêu thương, tha thứ hoặc cảm ơn – điều mà đôi bên còn chưa kịp nói trong cuộc sống. Đồng thời, có thể tụng kinh, niệm Phật hoặc mời thầy tâm linh đến hỗ trợ giúp người sắp mất ra đi trong an lành.

Niệm Phật hoặc mời thầy tâm linh đến hỗ trợ giúp người sắp mất ra đi trong an lành

Hiện tượng người sắp chết chảy nước mắt không còn là điều xa lạ, nhưng lại chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa – từ sinh lý cho đến tâm linh. Dù bắt nguồn từ đâu, thì giọt nước mắt nơi cuối đời luôn gợi lên cảm xúc đặc biệt: sự tiếc nuối, yêu thương và kết nối cuối cùng giữa hai cõi sinh – tử. Thay vì lo lắng hay sợ hãi tại sao người chết lại chảy nước mắt, hãy xem đó như lời nhắn gửi đầy yêu thương mà người ra đi dành lại cho cuộc đời. Bồng Lai Viên tin rằng, khi ta hiểu và trân trọng khoảnh khắc ấy, ta không chỉ tiễn biệt người thân một cách trọn vẹn mà còn gìn giữ được tình người thiêng liêng trong từng hơi thở cuối cùng.

Tham khảo thêm:

• 8 Điều kiêng kỵ khi tu sửa mộ phần
• Người chết có nhớ người sống không?
• Làm sao để gặp lại người đã mất? 7 cách kết nối tâm linh