Trong kho tàng văn hoá tâm linh của phương Đông, có những nghi lễ mai táng không chỉ mang ý nghĩa vĩnh biệt người đã khuất, mà còn là cách kết nối thiêng liêng giữa con người và vũ trụ. Thủy táng là một trong những hình thức mai táng độc đáo như vậy — gắn liền với tín ngưỡng cổ xưa, sự thanh tẩy và hành trình siêu thoát của linh hồn. Cùng Bồng Lai Viên tìm hiểu rõ hơn về thuỷ táng là gì, quy trình thực hiện, giá trị tâm linh cũng như những tranh luận xung quanh hình thức mai táng đầy bí ẩn này.

Thuỷ táng là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa?

Thuỷ táng là hình thức mai táng trong đó thi thể hoặc tro cốt người đã khuất được thả xuống sông, biển hoặc hồ – với niềm tin rằng nước sẽ thanh tẩy, cuốn đi mọi đau khổ trần thế và dẫn linh hồn về cõi tịnh. Đây là một nghi lễ lâu đời, phổ biến trong văn hóa Ấn Độ, đặc biệt gắn liền với tín ngưỡng Hindu giáo.

Vậy thủy táng là gì xét theo tín ngưỡng Hindu? Người theo đạo Hindu tin rằng sông Hằng là dòng sông thiêng có khả năng gột rửa mọi nghiệp lực. Sau khi hỏa táng, tro cốt người mất sẽ được rải xuống sông Hằng như một cách đưa linh hồn hòa vào thiên nhiên và chu trình luân hồi. Một số trường hợp đặc biệt như trẻ sơ sinh, người nghèo hoặc tu sĩ được phép không hỏa táng mà thả trực tiếp thi thể xuống sông.
Về mặt biểu tượng, nước đại diện cho sự sống, sự thanh lọc và sự trở về. Việc đưa người mất về với nước là cách người sống thể hiện lòng thành kính, đồng thời gửi gắm ước nguyện cho người thân được ra đi nhẹ nhàng, siêu thoát khỏi cõi trần. Không giống với thiên táng ở Tây Tạng, thủy táng ở Ấn Độ là nghi lễ phổ biến trong đời sống tín ngưỡng hàng ngày, diễn ra dọc theo các bờ sông, đặc biệt tại các thành phố linh thiêng như Varanasi.

Quy trình thuỷ táng là như thế nào?

Thủy táng là một trong những hình thức mai táng cổ xưa, trong đó thi thể người đã khuất được thả nguyên vẹn xuống sông, hồ hoặc biển, không qua hỏa táng. Đây là nghi lễ tồn tại hàng ngàn năm trong văn hóa Ấn Độ giáo, đặc biệt tại những khu vực linh thiêng như bờ sông Hằng – nơi người dân tin rằng dòng nước sẽ gột rửa mọi nghiệp lực và dẫn linh hồn về cõi giải thoát.

Chuẩn bị thi thể

Người mất sẽ được tắm rửa, quấn bằng vải trắng, buộc chắc chắn bằng dây thừng. Đôi khi, thi thể được đính thêm đá hoặc vật nặng để đảm bảo không nổi lên khi thả xuống nước. Gia đình thường chọn thời điểm sớm tinh mơ hoặc lúc hoàng hôn – khi âm dương giao hòa – để tiến hành nghi lễ.

Thực hiện nghi thức thả xuống sông

Tại bến sông (ghat) – nơi thường được coi là linh thiêng, người thân cùng một vị tu sĩ Hindu sẽ đọc thần chú và tụng kinh cầu siêu. Thi thể sau đó được thả trực tiếp xuống dòng sông, để nước cuốn đi thân xác về với tự nhiên. Họ tin rằng: khi thể xác được trả lại cho nước – yếu tố khởi nguồn của vũ trụ – linh hồn sẽ được siêu thoát, không còn vướng mắc trần gian.

Cầu siêu và lễ tiếp nối

Sau thủy táng, gia đình có thể tiếp tục tổ chức lễ cầu siêu tại đền chùa hoặc nhà riêng trong nhiều ngày. Họ dâng cúng đơn sơ, đọc kinh cầu nguyện để tiễn đưa linh hồn người đã mất, mong người sớm được giải thoát khỏi luân hồi khổ đau.

Thuỷ táng có tốt không?

Việc đánh giá thuỷ táng có tốt không không thể dựa trên một chuẩn mực chung, bởi nghi lễ này mang tính đặc thù văn hóa và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tín ngưỡng bản địa. Với một số cộng đồng, đặc biệt là những người theo Ấn Độ giáo, thủy táng là hình thức mai táng mang ý nghĩa giải thoát. Trong quan niệm của họ, nước không chỉ là khởi nguồn của sự sống mà còn là con đường thanh tẩy, đưa linh hồn thoát khỏi khổ đau, trở về với vòng luân hồi trong trạng thái thanh thản. Vì vậy, việc thả thi thể xuống dòng sông thiêng như sông Hằng được xem là hành động hồi hướng đầy thiêng liêng và từ bi.

Tuy nhiên, khi đặt nghi lễ này trong bối cảnh xã hội hiện đại, câu hỏi về tính phù hợp lại được đặt ra một cách nghiêm túc. Không ít trường hợp thực hành thủy táng không đúng cách đã gây ra nhiều vấn đề liên quan đến môi trường và sức khỏe cộng đồng, đặc biệt tại các khu vực có mật độ dân cư cao, nguồn nước sinh hoạt hạn chế. Chính vì thế, nhiều chính quyền địa phương đã siết chặt quy định, khuyến khích chuyển đổi từ thủy táng sang hỏa táng, sau đó rải tro xuống sông như một hình thức kết hợp giữa tín ngưỡng và bảo vệ môi trường.

Xét về bản chất, thủy táng không xấu. Trái lại, nếu được thực hiện đúng nơi, đúng cách, trong khuôn khổ pháp luật và với lòng thành kính, nghi lễ này vẫn giữ được vẻ đẹp sâu sắc của một truyền thống gắn kết con người với thiên nhiên. Điều cốt lõi không nằm ở hình thức mai táng, mà ở tâm nguyện tiễn đưa người đã khuất với sự tôn trọng và thương yêu trọn vẹn.

Vì vậy, để trả lời cho câu hỏi “thuỷ táng có tốt không”, cần dựa trên sự hiểu biết toàn diện: hiểu đúng về nghi lễ, cân nhắc hoàn cảnh thực tế, và đặc biệt là giữ gìn được ý nghĩa nhân văn cốt lõi – tiễn biệt người đã khuất một cách an lành, tử tế và đúng đạo.

Nhìn chung, thủy táng không chỉ là một phương pháp mai táng đơn thuần mà còn là một nghi lễ đầy giá trị văn hóa và tâm linh. Dù có những ưu điểm về sự giản dị, thân thiện với môi trường, hay những tranh luận về tính phù hợp, điều cốt lõi vẫn là tâm nguyện tiễn đưa người đã khuất một cách trân trọng và nhân văn. Với những chia sẻ trên, Bồng Lai Viên hy vọng bạn đã có cái nhìn toàn diện hơn về thủy táng là gì và có góc nhìn tổng quan hơn về hình thức an táng này.

Tham khảo thêm:

• Huyền Táng là gì? Giải mã bí ẩn về nghi thức mai táng cổ xưa
• Mộc thụ táng là gì? Xu hướng mai táng xanh hiện nay
• Cẩm nang hoả táng hoả thiêu chi tiết: Quy trình