Nghi thức rước vong về nhà là việc đưa linh hồn (vong linh) của người đã khuất trở về an vị tại bàn thờ gia đình, là một trong những nghi lễ tâm linh quan trọng bậc nhất trong chuỗi các hoạt động tang lễ truyền thống của người Việt. Trong bài viết dưới đây, Bồng Lai Viên chia sẻ cẩm nang chi tiết, giúp bạn hiểu rõ nghi thức rước vong về nhà từ ý nghĩa tâm linh sâu sắc, quy trình chuẩn bị và thực hiện lễ rước vong một cách chu toàn, cho đến những kiêng kỵ cần tránh để đảm bảo lễ rước vong hồn diễn ra suôn sẻ và mang lại bình an cho gia đình.

Nghi thức rước vong về nhà là gì?

Nghi thức rước vong về nhà là nghi lễ nhằm đưa linh hồn (vong linh) của người đã khuất trở về an vị tại bàn thờ gia đình. Nghi lễ này thường được thực hiện sau khi các nghi thức chính của tang lễ như nhập quan, động quan, và an táng hoặc hỏa táng đã hoàn tất. Lễ rước vong thường được thực hiện bởi các thầy cúng hoặc nhà sư có kinh nghiệm, bao gồm nhiều bước quan trọng như chuẩn bị bài vị, khấn bái và dẫn hồn. Trong lễ rước vong hồn, người ta tin rằng vong linh sẽ được hướng dẫn về nhà một cách an toàn, tránh tình trạng lưu lạc, vất vưởng.

Ý nghĩa tâm linh của nghi thức rước vong

Nghi thức rước vong về nhà không chỉ là một tập tục đơn thuần mà còn chứa đựng những ý nghĩa tâm linh và nhân văn sâu sắc, thể hiện niềm tin và đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của người Việt. Nghi lễ này bắt nguồn từ niềm tin vững chắc vào sự tồn tại của linh hồn sau khi chết và khả năng linh hồn có thể trở về thăm nom, phù hộ cho gia đình. Chính vì vậy, lễ rước vong hồn là cách không để linh hồn người thân phải bơ vơ, lạc lõng nơi cõi âm.

Những trường hợp thực hiện nghi thức rước vong về nhà

Nghi thức rước vong về nhà là một trong những nghi lễ tâm linh quan trọng trong văn hóa người Việt, thể hiện lòng thành kính của người sống đối với người đã khuất. Lễ rước vong thường được thực hiện bởi những người am hiểu về nghi lễ tâm linh, đảm bảo đúng trình tự và mang lại sự thanh thản cho cả vong linh và gia đình.

Khi người thân mất xa nhà

Một trong những trường hợp phổ biến nhất cần thực hiện nghi thức rước vong về nhà là khi người thân qua đời ở nơi xa. Theo quan niệm dân gian, linh hồn người chết ở nơi đất khách có thể bị lạc đường không tìm được về nhà. Gia đình thường mời thầy cúng hoặc nhà sư thực hiện nghi thức đặc biệt để dẫn đường cho vong linh trở về quê nhà, nơi họ sẽ được thờ cúng đàng hoàng.

Khi mộ phần bị động hoặc không yên

Trong quan niệm dân gian Việt Nam, khi mộ phần của người đã khuất bị động hoặc không yên ổn, nhiều gia đình thường tổ chức nghi thức rước vong về nhà để tìm hiểu nguyên nhân và giúp vong linh được an nghỉ. Theo tín ngưỡng, nếu phần mộ bị xáo trộn hoặc phong thủy không tốt, linh hồn người đã khuất có thể bất an, thậm chí ảnh hưởng đến cuộc sống của con cháu.

Khi nhận thấy những điềm báo không may như gia đình liên tục gặp tai ương, bệnh tật triền miên, hoặc có người mơ thấy người đã khuất than phiền, nhiều gia đình sẽ nghĩ ngay đến việc thực hiện lễ rước vong hồn về nhà. Nghi lễ này thường được tiến hành bởi các thầy cúng hoặc nhà sư có kinh nghiệm, giúp xác định xem vong linh có đang gặp điều gì bất ổn hay không.

Khi cần cầu siêu hoặc giải oan

Trong văn hóa tâm linh người Việt, nghi thức rước vong về nhà còn được thực hiện khi gia đình muốn cầu siêu hoặc giải oan cho người đã khuất. Đây là nghi lễ quan trọng, xuất phát từ niềm tin rằng những linh hồn chết oan, chết trẻ hoặc gặp nạn đột ngột thường khó siêu thoát, cần được dẫn dắt về nơi thờ tự để giải tỏa uẩn khúc.

Những trường hợp như người chết do tai nạn, tự vẫn hoặc mất tích lâu ngày thường khiến vong linh vất vưởng, không tìm được đường về cõi âm. Gia đình khi gặp những giấc mơ báo mộng, hoặc cảm thấy bất an trong cuộc sống, thường tìm đến lễ rước vong hồn để giúp người đã khuất được siêu sinh. Nghi thức này thường được các sư thầy hoặc thầy cúng thực hiện, kết hợp với việc đọc kinh, cúng bái và phóng sinh để tích đức cho vong linh.

Khi muốn thờ cúng riêng tại gia

Ngoài các trường hợp trên, nghi thức rước vong về nhà còn được thực hiện khi gia đình có mong muốn thờ cúng riêng một vong linh tại gia, bên cạnh bàn thờ gia tiên chung. Đặc biệt là với những trường hợp người chết trẻ chưa lập gia đình, hoặc những người không có con cháu thờ tự. Việc đưa vong linh về nhà và lập bàn thờ sẽ giúp họ có nơi an vị, không còn phải lang thang như cô hồn. Lễ rước vong trong trường hợp này thường đi kèm với việc cúng bái và đọc kinh cầu nguyện.

Chuẩn bị cho nghi thức rước vong về nhà

Nghi thức rước vong về nhà là một nghi lễ quan trọng trong tín ngưỡng dân gian của người Việt, được thực hiện để mời linh hồn người đã khuất về gia đình, nơi họ từng sinh sống. Nghi thức này không chỉ thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, giúp linh hồn người mất được siêu thoát và an nghỉ. Để nghi thức diễn ra đúng cách, việc chuẩn bị lễ vật và chọn ngày giờ thực hiện nghi thức là rất quan trọng. Nội dung dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ vật cần thiết và cách chọn ngày giờ khi thực hiện nghi thức rước vong về nhà.

Lễ vật cần thiết cho lễ rước vong

Để thực hiện nghi thức rước vong về nhà, gia chủ cần chuẩn bị đầy đủ các lễ vật theo truyền thống. Gia đình cần chuẩn bị một mâm cơm cúng tươm tất với các món ăn truyền thống như xôi, gà luộc, các món canh, món mặn... hoặc đặc biệt hơn là những món ăn mà người đã khuất yêu thích khi còn sống. Bộ đồ cúng cơ bản bao gồm: hương đèn, hoa tươi (thường là hoa cúc hoặc hoa huệ), trầu cau, nước sạch, rượu trắng và mâm ngũ quả. Đặc biệt không thể thiếu bài vị hoặc di ảnh người đã khuất được đặt trong khung ảnh trang trọng.

Chọn ngày giờ thực hiện nghi thức rước vong về nhà

Việc chọn ngày giờ để tiến hành nghi thức rước vong về nhà là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của buổi lễ. Theo phong tục truyền thống, các gia đình thường nhờ thầy cúng hoặc các nhà sư có kinh nghiệm xem ngày giờ đẹp để tổ chức lễ rước vong. Thời điểm thích hợp thường được chọn vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối, khi âm khí và dương khí cân bằng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc dẫn dắt vong linh về nhà.

Khi thực hiện lễ rước vong hồn, nhiều gia đình chú trọng đến các ngày tốt trong tháng như ngày rằm, mồng một hoặc các ngày được cho là "ngày lành tháng tốt" theo lịch âm. Những ngày này được tin rằng có năng lượng tích cực, giúp vong linh dễ dàng tìm được đường về.

Quy trình thực hiện lễ rước vong

Việc thực hiện lễ rước vong là một chuỗi các nghi thức thiêng liêng, đòi hỏi sự cẩn trọng, tỉ mỉ và lòng thành kính tuyệt đối. Mỗi bước trong quy trình này đều mang ý nghĩa sâu sắc, góp phần đảm bảo linh hồn người đã khuất được an vị một cách trang trọng và bình yên nhất. Dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về quy trình thực hiện lễ rước vong, từ việc lập bàn thờ tại nơi mất đến an vị vong linh tại bàn thờ.

Lập bàn thờ tại nơi mất

Bước đầu tiên trong nghi thức rước vong về nhà là chuẩn bị bàn thờ tạm tại nơi người quá cố từ trần. Gia đình cần sắp xếp một bàn thờ đơn giản nhưng trang nghiêm, đặt di ảnh hoặc bài vị cùng các lễ vật cơ bản, đầy đủ lễ vật như bát hương, nến, hoa tươi, trái cây, và mâm cỗ. Gia đình cần đảm bảo không gian thờ cúng sạch sẽ, yên tĩnh, tránh những nơi ồn ào hoặc thiếu trang trọng. Việc chuẩn bị chu đáo bàn thờ không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn giúp vong linh an ổn trước khi được rước về nhà chính thức.

Đọc văn khấn rước vong

Sau khi bàn thờ tạm và các lễ vật đã được chuẩn bị chu đáo tại nơi người thân qua đời, bước tiếp theo trong nghi thức rước vong về nhà là việc đọc văn khấn.Thầy cúng hoặc người chủ trì sẽ đọc bài khấn với nội dung bày tỏ nguyện vọng của gia đình muốn đón vong linh về. Lời khấn thường đề cập đến lý do tổ chức lễ rước vong về nhà, cam kết của gia chủ sẽ thờ phụng chu đáo, đồng thời xin phép các vị thần linh phù trợ cho quá trình di chuyển của vong hồn.

Nghi thức dẫn vong

Phần quan trọng nhất của nghi thức rước vong là quá trình dẫn vong về nhà. Người chủ lễ thường sử dụng một số vật dụng đặc biệt như gậy trúc, chuông nhỏ hoặc nén hương cháy dở để dẫn đường. Trong suốt hành trình, người nhà đi theo sau trong im lặng, tạo thành một đoàn rước trang nghiêm. Đối với những trường hợp đường xa, gia đình có thể sắp xếp phương tiện di chuyển nhưng vẫn đảm bảo tính tôn nghiêm của lễ rước vong hồn.

An vị vong linh tại bàn thờ

Khi về đến nhà, bước cuối cùng của lễ rước vong về nhà là nghi thức an vị. Bài vị hoặc di ảnh được đặt lên bàn thờ chính thức sau khi làm lễ xin phép tổ tiên. Gia chủ thắp hương, khấn báo về sự hiện diện của vong linh trong gia đình. Bàn thờ lúc này cần được bài trí đầy đủ với các vật phẩm thờ cúng cơ bản. Sau khi an vị vong linh tại bàn thờ, gia đình sẽ tiếp tục duy trì việc thờ cúng hàng ngày, dâng hương, hoa quả và mâm cơm cúng vào các dịp lễ, giỗ, Tết.

Những kiêng kỵ khi thực hiện lễ rước vong về nhà

Trong nghi thức rước vong về nhà, ngoài việc tuân thủ đúng trình tự, gia đình cần lưu ý những điều kiêng kỵ quan trọng để tránh phạm phải những sai lầm ảnh hưởng đến sự an nghỉ của vong linh và bình an của gia quyến. Dưới đây là những điều cần tránh khi thực hiện lễ rước vong hồn:

Kiêng kỵ về thời gian và địa điểm

Tránh thực hiện nghi lễ vào giờ Ngọ (11h - 13h) hoặc giờ Dần (3h - 5h), vì đây là thời điểm âm khí nặng, dễ gây xui xẻo. Những giờ này thường được coi là không may mắn, khiến linh hồn không thể an nghỉ và nghi lễ không thể diễn ra suôn sẻ. Thay vào đó, bạn nên chọn những giờ lành, thường là vào buổi sáng hoặc chiều tối, khi âm dương hòa hợp và linh hồn người mất có thể tìm được đường về.

Trong khi thực hiện nghi thức rước vong về nhà, gia đình cần chú ý không đi đường vòng hay quay lại, vì theo tín ngưỡng dân gian, điều này có thể khiến vong linh bị lạc và không thể tìm đường về đúng nơi thờ cúng. Việc đi theo con đường thẳng là rất quan trọng, giúp linh hồn không bị lạc đường và gia đình có thể hoàn thành nghi lễ một cách trọn vẹn. Khi dẫn vong linh về nhà, cần tránh đi qua những nơi như đền, chùa, miếu, hoặc những khu vực ồn ào.

Kiêng kỵ về người tham gia

Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ không nên tham gia vào đoàn rước vong. Theo tín ngưỡng dân gian, việc tham gia vào lễ rước vong có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi hoặc khiến vong theo và mang theo tà khí không tốt, đặc biệt là trong những nghi lễ có sự hiện diện của linh hồn người chết. Những người trong gia đình đang có tang hoặc gặp vận xui cũng nên tránh tham gia vào nghi thức rước vong. Thực tế, nếu gia đình có người đang mang tang khác hoặc đang gặp vận đen, việc tham gia vào nghi lễ có thể gây xung khắc, mang đến những điều không may cho cả gia đình và linh hồn người đã khuất.

Kiêng kỵ về lễ vật và hành động

Trong lễ rước vong và các nghi thức dẫn vong, gia đình thường sẽ rải gạo muối để dẫn đường cho linh hồn. Tuy nhiên, gia đình phải làm cẩn thận, không để gạo muối rơi vãi hoặc đổ lung tung, vì theo quan niệm, điều này có thể khiến vong hồn bị lạc và không thể tìm đúng con đường về nhà, ảnh hưởng đến sự an nghỉ của linh hồn.

Nghi thức rước vong về nhà không chỉ là một tập tục mà còn là biểu hiện sâu sắc của lòng hiếu kính và niềm tin tâm linh trong văn hóa Việt. Hy vọng rằng, qua những chia sẻ chi tiết từ Bồng Lai Viên, bạn đã có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về nghi thức rước vong về nhà là gì, cùng với ý nghĩa, quy trình thực hiện lễ rước vong một cách chu toàn và những kiêng kỵ quan trọng cần lưu ý. Việc nắm vững những kiến thức này sẽ giúp gia đình tiễn đưa người thân về nơi an nghỉ và an vị linh hồn một cách trọn vẹn nhất, mang lại sự an lòng cho người sống và giúp linh hồn người đã khuất được siêu thoát, phù hộ cho con cháu.

Tham khảo thêm:

• Cẩm nang chi tiết đi chùa cầu siêu cho người mất
• Tránh tuổi kiêng tuổi khi làm lễ nhập quan và cách hoá giải
• Những điều kiêng kỵ khi xây mộ cần biết để tránh hoạ xui