Tại sao phải che bàn thờ khi có người mất? Theo tín ngưỡng truyền thống của người Việt, hành động này chủ yếu nhằm tránh sự "xung khắc" giữa năng lượng của người vừa qua đời và không gian thờ cúng tổ tiên, đồng thời tạo sự yên tĩnh cho linh hồn người mới mất. Trong bài viết dưới đây, Bồng Lai Viên sẽ đi sâu vào phân tích cặn kẽ tại sao phải che bàn thờ khi có người mất, khám phá những lý do tâm linh, phong tục tập quán, đồng thời hướng dẫn chi tiết về cách thức thực hiện, lựa chọn vật liệu phù hợp và xác định thời gian che phủ đúng theo truyền thống.

Tại sao phải che bàn thờ khi có người mất

Theo quan niệm dân gian và tín ngưỡng truyền thống của người Việt, một trong những lý do chính giải thích tại sao phải che bàn thờ khi có người mất là để tránh sự "xung khắc" giữa năng lượng của người vừa qua đời và không gian thờ cúng tổ tiên. Nhiều người vẫn thắc mắc tại sao nhà có người chết phải che bàn thờ, và theo tín ngưỡng, điều này xuất phát từ quan niệm rằng linh hồn người mới mất còn mang theo năng lượng âm, trong khi bàn thờ là nơi linh thiêng với năng lượng dương. Việc che phủ được xem như một biện pháp bảo vệ sự cân bằng này. Bên cạnh đó, câu hỏi tại sao nhà có người mất phải che bàn thờ còn được lý giải bởi mong muốn tạo không gian yên tĩnh cho linh hồn người mới mất trong giai đoạn đầu sau khi rời bỏ thể xác, giúp họ không bị xao động và dần thích nghi với thế giới bên kia. Hơn nữa, hành động này còn thể hiện sự tôn kính đối với cả người đã khuất và tổ tiên, đồng thời bảo vệ sự tôn nghiêm của không gian thờ cúng trong suốt thời gian tang gia.

Che bàn thờ khi có người mất là để tránh sự "xung khắc" giữa năng lượng của người vừa qua đời và không gian thờ cúng tổ tiên

Lý do phải che bàn thờ khi có người mất

Theo quan niệm dân gian và tín ngưỡng truyền thống của người Việt, một trong những lý do chính tại sao phải che bàn thờ khi có người mất là để tránh sự "xung khắc" giữa năng lượng của người vừa qua đời và không gian thờ cúng tổ tiên.  Người xưa tin rằng, linh hồn người mới mất còn mang theo "trược khí" hoặc năng lượng âm mạnh, trong khi bàn thờ tổ tiên lại là nơi linh thiêng, tập trung năng lượng dương. Việc che phủ được xem như một biện pháp ngăn chặn sự xung đột giữa hai luồng năng lượng này, nhằm bảo vệ sự thanh tịnh và linh thiêng của không gian thờ cúng.

Một quan niệm khác giải thích tại sao nhà có người chết phải che bàn thờ liên quan đến sự nhận thức của linh hồn về sự ra đi của chính mình. Người ta tin rằng, trong những ngày đầu sau khi mất, linh hồn vẫn còn luyến tiếc trần gian và chưa hoàn toàn nhận ra mình đã qua đời. Việc nhìn thấy di ảnh của bản thân trên bàn thờ có thể khiến họ hoảng sợ, buồn bã và gặp khó khăn trong việc chấp nhận sự thật, từ đó cản trở quá trình siêu thoát. Do đó, việc che phủ bàn thờ được xem như một cách để linh hồn dần thích nghi với sự thay đổi ở thế giới bên kia.

Hơn nữa, việc che bàn thờ khi có tang sự còn nhằm mục đích tạo ra một không gian yên tĩnh và trang nghiêm cho linh hồn người mới mất. Trong những ngày đầu sau khi rời bỏ thể xác, linh hồn được cho là cần một không gian không bị xáo trộn để làm quen với trạng thái mới và chuẩn bị cho hành trình tiếp theo. Việc che phủ bàn thờ tạo ra một không gian kín đáo, giúp linh hồn không bị phân tâm hay ảnh hưởng bởi những hoạt động diễn ra trong nhà.

Che bàn thờ khi có người mất

Ảnh hưởng nếu không che bàn thờ khi có người mất

Theo quan niệm dân gian và tín ngưỡng truyền thống của người Việt, việc không che bàn thờ khi có người mất có thể mang lại những ảnh hưởng nhất định. Người xưa tin rằng, linh hồn người mới qua đời còn luyến tiếc trần gian và việc nhìn thấy di ảnh của mình trên bàn thờ có thể gây cản trở quá trình siêu thoát, đồng thời tạo ra sự xáo trộn trong không gian linh thiêng của bàn thờ tổ tiên do sự khác biệt về năng lượng âm dương. Hơn nữa, việc không che phủ còn bị xem là thiếu trang trọng và tôn kính đối với cả người đã khuất lẫn tổ tiên, đồng thời có thể tác động tiêu cực đến tâm lý người thân. Theo một số quan niệm duy tâm, hành động này thậm chí có thể tạo điều kiện cho các vong linh khác quấy nhiễu gia đình. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây là những quan niệm truyền thống và việc thực hiện phong tục này hay không thường phụ thuộc vào tín ngưỡng và tập quán riêng của từng gia đình và vùng miền.

Không che bàn thờ khi có người mất có thể mang lại những ảnh hưởng đến gia quyến

Những lưu ý khi che bàn thờ sau khi có người mất

Khi thực hiện nghi thức che bàn thờ sau khi có người mất, gia đình cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo sự trang nghiêm, tôn kính và phù hợp với phong tục truyền thống:

Sử dụng vật liệu che phủ

Khi che bàn thờ sau khi có người mất, việc lựa chọn và sử dụng vật liệu che phủ cần được thực hiện một cách cẩn trọng, thể hiện sự trang nghiêm và tôn kính. Theo truyền thống, các màu tối như đen, tím than hoặc xanh đậm thường được ưu tiên sử dụng, tượng trưng cho sự tang thương và lòng tiếc thương, đồng thời tránh dùng các màu sắc tươi sáng hoặc hoa văn sặc sỡ. Chất liệu vải nên kín đáo, sạch sẽ và phẳng phiu, đủ lớn để che phủ toàn bộ mặt trước bàn thờ và các vật phẩm thờ cúng, đồng thời được cố định chắc chắn nhưng nhẹ nhàng để tránh gây tiếng động. Việc lựa chọn và sử dụng vật liệu che phủ phù hợp không chỉ tuân theo phong tục mà còn thể hiện tấm lòng thành kính của gia đình đối với người đã khuất và không gian thờ cúng tổ tiên.

Sử dụng vải đen để che bàn thời khi có người mất

Cách thức che phủ

Khi phủ vải lên bàn thờ, cần đảm bảo vải phủ kín toàn bộ bàn thờ, bao gồm tất cả các vật phẩm thờ cúng, tránh để lộ ra ngoài bất kỳ vật dụng nào. Vải phải được đặt nhẹ nhàng, không làm xáo trộn các đồ thờ như bát hương, đèn, nến, và phải giữ cho bàn thờ luôn gọn gàng. Việc che phủ cần thực hiện sao cho vải không bị nhăn nheo hoặc xộc xệch, vì điều này có thể làm mất đi sự trang trọng của không gian thờ cúng.

Ngoài ra, nếu gia đình có điều kiện, có thể sử dụng các khăn che bàn thờ thiết kế riêng, có thể thêu hoặc trang trí đơn giản, phù hợp với không gian thờ. Sau khi hoàn tất việc che phủ, gia đình nên kiểm tra lại để chắc chắn rằng vải phủ hoàn toàn và không có chi tiết nào bị thiếu sót. Cách thức che bàn thờ một cách cẩn thận và trang trọng là để thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất, đồng thời giữ không gian thờ cúng luôn thanh tịnh và trang nghiêm trong suốt thời gian tang lễ.

Tại sao phải che bàn thờ khi có người mất

Thời gian che phủ

Thời gian che phủ bàn thờ sau khi có người mất thường bắt đầu ngay sau khi người đó qua đời và kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định, tùy thuộc vào quan niệm và phong tục của từng gia đình cũng như địa phương. Theo truyền thống, nhiều gia đình giữ bàn thờ được che phủ cho đến khi hoàn tất lễ cúng tuần đầu tiên, tức là sau bảy ngày. Một số gia đình khác, đặc biệt là những người theo đạo Phật, có thể kéo dài thời gian che phủ đến hết 49 ngày, tương ứng với giai đoạn chung thất, được tin là thời gian quan trọng cho hành trình của linh hồn. Thậm chí, có những gia đình giữ bàn thờ được che phủ đến lễ cúng 100 ngày. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không có một quy định cứng nhắc nào về thời gian này, và nó có thể thay đổi tùy theo tập quán riêng của từng vùng miền và quyết định chung của các thành viên trong gia đình. Sau khi hết thời gian che phủ, gia đình sẽ tiến hành nghi lễ mở lại bàn thờ, dọn dẹp và tiếp tục việc thờ cúng tổ tiên như thường lệ.

Lý giải tại sao phải che bàn thờ khi có người mất 

Vị trí bàn thờ tạm

Khi nhà có người mất và bàn thờ tổ tiên được che phủ, gia đình thường thiết lập một bàn thờ tạm cho người vừa qua đời ở một vị trí trang trọng và yên tĩnh trong nhà, thể hiện sự tôn kính. Thường thì, bàn thờ tạm được đặt ở gian giữa, nơi được coi là trung tâm, hoặc gần linh cữu trong thời gian quàn. Theo quan niệm phong thủy, vị trí hướng ra cửa chính thường được ưu tiên để đón nhận sinh khí và giúp linh hồn dễ dàng "đi" và "về", đồng thời cần phân biệt rõ ràng với bàn thờ gia tiên bằng cách đặt ở vị trí thấp hơn hoặc không gian riêng biệt. Trong trường hợp gia đình không có bàn thờ gia tiên, bàn thờ tạm vẫn được lập ở nơi trang trọng và có thể tiếp tục được sử dụng về sau. 

Nếu người mất ở xa, bàn thờ vọng có thể được lập hướng về nơi đó. Về câu hỏi tại sao phải che bàn thờ khi có người mất, việc lập bàn thờ tạm cũng là một phần của quá trình này, tạo ra một không gian thờ cúng riêng biệt cho linh hồn người mới mất trong giai đoạn đầu, tránh sự "xung khắc" năng lượng với bàn thờ tổ tiên và giúp linh hồn được an yên. Bàn thờ tạm thường được bài trí đơn giản và chỉ mang tính tạm thời, sau một thời gian sẽ được chuyển lên bàn thờ gia tiên (nếu có).

Bàn thờ tạm

Tại sao phải che bàn thờ khi có người mất? Đây là một nghi thức quan trọng, thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên và linh hồn người đã khuất. Việc che bàn thờ không chỉ giúp bảo vệ không gian thờ cúng khỏi sự xung đột năng lượng mà còn tạo ra một không gian trang nghiêm, yên tĩnh để linh hồn người mất dễ dàng siêu thoát. Đây là một phần không thể thiếu trong phong tục thờ cúng truyền thống, giúp gia đình thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với những người đã khuất. Hy vọng qua bài viết mà Bồng Lai Viên cung cấp, bạn sẽ hiểu lý do tại sao phải che bàn thờ khi có người mất.

Tham khảo thêm:

• Cẩm nang hướng dẫn cách sắm lễ cúng đám tang
• Cáo phó là gì? Khám phá chi tiết nội dung cáo phó
• Cẩm nang lễ mở cửa mả chi tiết từ A đến Z